جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موضوعات این رساله در 7 فصل و یک خاتمه گرد آمده است . فصل نخست شامل تبیین واژه سنت ، جایگاه آن در تشریع، ادله حجیت و گسترده آن می‌باشد. فصل دوم اختصاص به شناخت مفهوم بدعت ، قیود و مقومات آن و کاربرد بدعت در نصوص اسلامی می‌یابد. فصل سوم به بررسی تقسیمات مطروحه درباره بدعت پرداخته و در ضمن آن چند شرط اساسی در تحقق بدعت نیز شرح داده می‌شود. فصل چهارم به بررسی علل و اسباب پیدایش بدعتها در اسلام اختصاص یافته و بیانی مبسوط و مستوفی در این زمینه ارائه می‌شود. فصل پنجم به بیان خطوط اساسی صیانت و پاسداری از دین در برابر بدعتها و انحرافات اختصاص می‌یابد. فصل ششم به معرفی خاندان وحی و ائمه اهل بیت ، مواریث گرانبهای رسالت و نقش آنان در احیا سنت و مقابله با بدعتها می‌پردازد. فصل هفتم شامل نقد و بررسی برخی از دعاوی وهابی و بدعت تراشیهای آنان می‌شود. و سرانجام در خاتمه این رساله از روشهای مبارزه با بدعت‌ها و چند نکته مهم گفتنی دیگر، سخن بمیان می‌آید.

این پژوهش، با رویکردی قرآنی به وصف و شناسایی ابرار می‌پردازد و ویژگی‌های آنان را بر اساس کتاب خدا بیان می‌کند. نویسنده می‌کوشد با مراجعه به آیات و روایات، مقام و جایگاه والای ابرار و مصادیق آن را مشخّص کرده و اهل بیت پیامبر اسلام ( را بنا بر ادلّه‌ای فراوان به عنوان شاخص‌ترین مصداق ابرار در قرآن معرّفی نماید. وی در چهار فصل به تفسیر و شرح اجمالی سوره دهر یا انسان می‌پردازد که در آن به تفصیل از اوصاف ابرار سخن رفته است. او در فصل اوّل تعریف ابرار را از لِحاظ لغوی، اصطلاحی و تفسیری ارائه کرده و تفسیر علمای شیعه امامیه مانند شیخ طوسی، شیخ طبرسی و عالمان اهل سنت همچون: طبری و قرطبی را در این زمینه مطرح می‌سازد. در فصل دوم به تفسیر سوره دهر پرداخته، و نخست به سبب نزول سوره انسان (دهر) و سپس به شبهه‌هایی درباره مکی یا مدنی بودن و نزول آن در شأن اهل بیت پیامبر اسلام ( پاسخ می‌دهد. او در ادامه به تفسیر برخی آیات این سوره در شأن ابرار و جایگاه والای بهشتی آنان می‌پردازد. در فصل سوم ویژگی‌های ابرار، علایم آنان در قرآن و سنّت و نیز صفاتی همچون: وفا به نذر، خوف و رجای الهی، اِطعام کردن به فقیر، امنیت و سلامت، ایمن بودن از آتش جهنّم، رسیدن به وعده الهی، توکل کردن بر خدا، اخلاص نسبت به خداوند متعال، عمل کردن در طاعت الهی، تقوی، مَحبّت الهی، طلب شهادت در راه خدا و مساوی بودن ظاهر و باطن آن‌ها ذکر شده است. نگارنده در فصل چهارم آثار مترتب بر بِرّ و نیکوکاری، اعمّ از آثار دنیوی و اخروی آن را بازکاوی کرده و نوشیدن از آب سلسبیل، بهره بردن از نعمت‌های بهشتی و رفتن به مقام علّیین را از آثار مترتّب بر ابرار و داشتن صفت برّ بر شمرده و آیات، روایات و داستان‌هایی نیز از اوصاف ابرار و عملکردهای آنان نَقل می‌کند.

چکیده ندارد.

این تحقیق به تحلیل حجیت استصحاب، موارد جریان و کاربردهایش در فقه و اصول و نیز دیدگاه‌های مذاهب مختلف شیعه و اهل سنت درباره آن می‌پردازد و ارکان و اقسام استصحاب و شرایط جاری شدن این اصل از اصول عملیه را بررسی می‌کند. نوشتار حاضر در چهار باب ابعاد مختلف استصحاب را فرا روی مخاطبان خود قرار می‌دهد. نویسنده ابتدا تاریخچه مبحث استصحاب و حجیت آن نزد مذاهب اسلامی مختلف را ارائه کرده، سپس در باب اول به تبیین حقیقت استصحاب و تعاریف مختلف لغوی، اصطلاحی، قرآنی، روایی، اصولی و فقهی آن می‌پردازد. آن گاه به بحث درباره این موضوع پرداخته است که: آیا استصحاب یک اصل است یا یک اماره؟ و آیا: استصحاب مسأله فقهی است یا اصولی؟ وی در ادامه ارکان استصحاب، یعنی یقین سابق و شک لاحق، اجتماع یقین و شک در زمان واحد، سبقت زمان یقین بر زمان شک، تعدد زمان یقین و شک و وحدت متعلقات یقین و شک را بیان کرده، اقسام استصحاب را معرفی می‌کند. قسمت بعدی این باب، به برخی قواعد مربوط به استصحاب، یعنی قاعده مقتضی و مانع، قاعده یقین، استصحاب قهقرایی (مقلوب)، اصل مثبت و اصالت عدم نسخ اختصاص دارد. در باب دوم حجیت استصحاب واکاوی گردیده و ادله قائلین به حجیت استصحاب، اعم از امامیه، زیدیه، شافعیه، حنفیه، مالکیه، حنابله و ظاهریه و همچنین دلیل های قائلین به عدم حجیت استصحاب و قائلین به تفصیل (حجیت در برخی موارد و عدم حجیت درمواردی دیگر) از مذاهب مختلف اسلامی ذکر شده است. در باب سوم بر جایگاه ویژه استصحاب در احکام شرعی و عملیات استنباط، تأکید می‌شود. در باب چهارم موارد جریان استصحاب، شروط جاری شدن این اصل از اصول عملیه، جریان استصحاب در اقسام کلی و جریان آن در زمان تبیین شده و برخی مسائل متنوع مربوط به اصل استصحاب و طبیعت یقین و شک لحاظ شده در آن بیان می‌گردد.

چکیدهاین رساله با موضوع غیب اندیشی مولوی در پنج فصل تدوین شده است.که در آن سعی می شود به موضوع غیب در مثنوی معنوی پرداخته شود. اطلاعات غیبی اطلاعاتی هستند که از طریق حواس به دست نیامده باشند. غیب به طور کلّی به مطلق و نسبی تقسیم می‌شود و غیب مطلق آن است که با حواسّ آدمی نمی‌گنجد. مفهوم ایمان به غیب ، ایمان به عالم ماوراءالطّبیعه استکه در محدوده ی حواسّ آدمی نمی باشد. پیامبران و امامان (ع) دارای علم غیب هستند.علم غیب پیامبر اسلام و امامان از سایر پیامبران بیشتراست. علم غیب پیامبر(ص) و امام مانند علم خداوند ذاتی نیست و این علم را خداوند به آنها موهبت کرده است علم غیب پیامبر(ص) و امام مطلق نیست بلکه طبق نصّ قرآن کریم محدودیّتهایی دارد. بسیاری از علوم غیبی پیامبر و امامان (ع) بالفعل است و برخی از علوم آنها نیز ارادی است .یعنی اگر می‌خواستند خداآگاهمی‌کرد .بعد از مقدمه در فصل اول موضوع غیب بطور کلّی بررسی می شود، و در فصول بعدی تمامی پدیده های عالم غیب یک به یک شرح داده می شوند و در پایان هر فصل دید گاه های مولوی در مورد بحث مربوطه بیان می گردد .

چکیدهبا توجه به اینکه‌ اسلام آیینی جهانی است و همه ی مردم جهان با زبان های مختلف باید از تعالیمقرآن بهره مند گردند ، لذا به خاطر ابلاغ پیام الهی به ملل گوناگون، قرآن به زبانهای مختلف ترجمه گردیده‌است و سبک بیانى قرآن هم به گونه‏اى است که فهم معانى و مفاهیم ژرف آن جز با افزودن عبارت‏هاى تفسیرى مقدور نیست. دلیل این امر وجود آیات مجمل در قرآن کریم است. آیات مجمل آیاتى است که دلالتشان روشن نمى‏باشد و فهم معناى آنها نیازمند تفسیر است. اسباب اجمال را اموری همانند: وجود الفاظ مشترک، حذف برخى واژه‏ها، نامشخص بودن مرجع ضمیر، کاربرد الفاظ غریب، تقدیم و تاخیر، و وجود چند احتمال در معناى آیه می‌داند. افزون بر این، فهم معناى برخى آیات تنها با دانستن شأن نزول یا فضاى نزول آنها میسر است. بى‌شک افزودن همه این امور به ترجمه قرآن آن را از شکل رایج ترجمه خارج کرده و به تفسیر نزدیک مى‏سازد که مترجمان در این زمینه، ناگزیر از گنجاندن افزوده‌هایی نمایان و یا اشراب شده در متن ترجمه بوده‌اند، که اغلب با استناد به تفاسیر و یا کتابهای سبب نزول و یا مباحث کلامی و اصولی و ... انجام گردیده است و در این جاست‌ که نیاز به تحلیل و تطبیق عبارات و جملات افزوده در این ترجمه‌ها و سنجش میزان انطباق آنها با آراء مشهور، احساس گردید. و در این زمینه، ابتدا آیاتی که مترجمان در ترجمه‌ی این آیات از افزوده‌هایی استفاده نموده بودند، استخراج می‌گردد و بعد از آن، صرفاً ترجمه‌ی مترجمانی از میان هفت ترجمه‌ی برگزیده، ذکر می‌گردد که افزوده‌ی کلیدی و موثر برای فهم بهتر آیه داشته‌اند و بعد از استخراج این ترجمه‌ها، مراجعه به نظرات مفسران که بر اساس مفهوم آیه از حیث آیات الاحکامی و یا مباحث ادبی و لغوی و یا مباحث کلامی انتخاب می‌گردید، انجام می‌گردد و از طرف نگارنده‌ی این رساله، نقد و بررسی انجام می‌گیرد که آیا افزوده‌ی ذکر شده از طرف مترجم، پشتوانه‌ی تفسیری دارد و یا خیر؟ و آیا ذکر این افزوده برای فهم آیه‌ی مورد بحث، لازم بود و یا این که آن، افزوده‌ای زائد و بدون کارایی است؟ این پژوهش، به بررسی‌ افزوده‌های ‌هفت ترجمه‌ی ‌معاصر قرآن به ‌زبان ‌فارسی ‌در ترجمه‌ی جزء 17 و 18، که‌ از میان ‌ترجمه‌های‌ دیگر انتخاب شد، یعنی؛ ترجمه‌های «الهی‌قمشه‌ای، خرمشاهی، صفارزاده، فولادوند، گرمارودی، مشکینی و مکارم» پرداخته و نیاز‌ و عدم‌ نیاز و ضرورت و عدم ضرورت این افزوده‌ها و همچنین منابع و مآخذ مورد استفاده قرار گرفته شده از طرف مترجمان فوق الذکر در ترجمه‌ی این جزء، توسط نگارنده‌ی این رساله مورد بررسی قرار گرفته است ‌که ‌مراجعه‌ به ‌آراء مشهور از مفسران شیعه و اهل سنت‌، مبنای این -پژوهش ‌بوده و با اظهار نظر و تحلیل نگارنده، در پایان بررسی هر آیه همراه می‌باشد.

پایان‌نامه با نام "جایگاه شهید اول در فقه امامیه" با هدفتبیین و تعیین جایگاه "شهید اول ابوعبدالله شمس‌الدین محمد بن مکی" از فقهای بزرگو به نام شیعه در طول تاریخ که تاکنون آثار و تالیفاتاو مرجع فقهاء دانشمندان اسلامی بوده استنگاشته شده است . این پایان‌نامه از یکمقدمه و دو فصل تشکیل شده استکه در فصل اول ضمن مروری بر تاریخ فقه شیعه ادوار فقه شیعه را از ابتدا تا زمان شهید اول بررسی می‌نماید. در این راستا تقسیم‌بندیهای ذیل وجود دارد: -1 دوره حضور امام (علیه‌السلام) -2 نخستین قرن غیبتاهل‌الحدیثب : قدیمین ج: مکتبواسطه -3 متکلمان -4 مکتبشیخ‌الطائفه پیروان شیخ ب : دورهء نقد ج: محقق و علامه حلی -5 شهید اول. در این قسمتابتدا کتابشناسی زندگانی شهید ارائه شده استو سپسدر خصوصاسم، لقب ، نسب ، محل تولد و رشد و نمو وی تحقیقاتو بررسی صورتگرفته و دیدگاه‌های استادان شهید در خصوصوی و موقعیتعلمی او مورد بحثو بررسی قرار گرفته استدر ادامه تالیفاتو آثار علمی او نیز با عنوانهای، کتابها و نامه‌ها، اجازاتعام شهید، شعر و آثار منسوببه شهید بیان شده است . در مرحله بعد اجازاتی را که شهید از استادان خود دریافتنموده و توصیفهایی که از وی شده استآورده شده و نظراتعلمای شیعه و اهل سنتنیز در این خصوصبیان گردیده است . وضعیتخانواده و فرزندان وی و نحوه شهادتآن عالم فرزانه نیز به صورتکامل بیان شده است . در فصل دوم با عنوان "سهم شهید اول در تطور فقه امامیه" ابتدا انظار محققان در این خصوصبیان گردیده و مورد نقد و بررسی قرار گرفته استو در پایان نظریه نوینی با عنوان "تحول فقه و امدار کوشششهید اول" بیان گردید، که این طبق بررسی‌ها شهید زمینه‌ساز تحولاتو تغییراتبه وجود آمده در فقه شیعه در قرن 9 و 10 و مربی بزرگانی بوده استکه در زمان خود تحول‌آفرین بوده‌اند. در پایان کتاب"القواعد و الفوائد" شهید مورد بررسی قرار گرفته شده است .

نیایش دوم صحیف? سجّادیه، که حاوی درود وصلوات خداوندی بر پیامبر اعظم(ص) می باشد، از یکسو مارا با کمالات ودرجات رفیع? رسول مکرّم اسلام(ص) آشنا می کند، واز دیگرسو، برخی زحمات و مجاهدت های عظیم آن بزرگوار را؛ درطریق ابلاغ رسالات الهی و هدایت و تربیت امّت گوشزد، و ضرورتِ شکر این نعمت عظمی را یادآوری می کند.پیامبر اعظم (ص) از دیدگاه این نیایش، دارای جایگاهی رفیع، نزد پروردگار –جلّ جلاله- و بنده برگزیده او است. او منّتِ علیا و نعمتِ عظمائی است، که خداوند، امت اسلامی را به آن، کرامت ویژه بخشیده و بحق برآنان منت نهاده است!... شخصیتی که امین وحی خدا، نجیب ترین برگزیدگان، وپاکیزه ترین بند? (راستین) از میانِ بندگان؛ امام رحمت، پیشوای خیر، کلید برکت؛ نجات بخش بشریت ...است.امام سجاد(ع) در مقام بیان سیره پیامبر(ص)؛ در قیام به اجرای فرمان و ابلاغ رسالت الهی نیز، به اوصاف و رفتارهایی قابل ستایش ومجاهدت‌ هایی عظیم از آن حضرت، اشاره فرموده است : ایشان، جسم و جان خود را در طریق انجام وظیفه الهی سخت به زحمت انداخت. در راه کسب رضای خداوند با خاندان وقبیل? خود به کارزار پرداخت و با غریبه های دور– لیکن مومن- راه نزدیک شدن و مهرورزی را پیشه کرد!. به شهرهایدور هجرت فرمود؛ تا دین خدا را عزیز گرداند و برای سرکوبی ستیزه جویان کافر و سربلندی دین خداوند یاری بجوید ...هدف اصلی : این نوشتار برآن است تا محتوای این نیایش را بررسی کرده، اوصاف و مجاهدت های پیامبر رااستخراج و مویداتی نیز؛ از قرآن و روایات در این راستا – در حد مقدور- ارائه نماید.روش اجرا : نیایش یادشده – باتوجه به محتوا- به بخش های مختلفی تقسیم، و در راستای موضوع پایان نامه، ویژگی ها و مجاهدتهای رسول خدا(ص)، ازآن استخراج و آیات و روایات مویّده نیز بر پای? آن تنظیم شده است. نتایج : در بار? اوصاف پیامبر(ص) مواردی چون: نعمت وجود، بعثت، خاتمیت وشریعت کامل? او، و در زمین? مجاهدت ها به تحمل سختی ها در ابلاغ رسالت، ساماندهی دوستی ها و دشمنی ها بر محور محبت ورضای خداوند ، هجرت، جهاد و ... پرداخته شده است. توجه به انحطاطی که امروزه عالم را فراگرفته و انبیاء الهی(ع)،خصوصا شخصیت پیامبر عظیم الشان اسلام(ص) سخت مورد بی مهری قرار گرفته اند، محتوای این پژوهش در راستای تآمین نیاز های قطعیِ بشر امروز می باشد و اهمیت آن، بیش از پیش آشکار می گرددد. امید آنکه حضرتِ حق را مقبول افتد .

چکیده : دراین نوشتار، براساس آموزه‌های قرآنی و روایی به تبیین شخصیت حضرت خضر به عنوان یکی از پیامبران و اولیای الهی می پردازد و ماجرای طول عمر وی از ولادت تا روز قیامت، همراهی او با پیامبران بزرگ الهی، پیامبر اسلام و ائمّه معصومین علیهم السلام و منزلت ایشان نزدِ خداوند متعال را شرح می دهد. پژوهش حاضر در پنج فصل تنظیم شده است. فصل اوّل به شناسایی شخصیت تاریخی، میلاد، نبوّت و ولایت داشتن خضر پرداخته، استمرار حیات او تا روز قیامت و ادلّه قائلین به این مطلب را بررسی کرده، رابطه شخصیت وی و تطبیق آن بر ذوالقرنین و الیاس را از منظر برخی مفسّران قرآن ذکر می‌کند. در فصل دوم مباحثی درباره داستان موسی و خضر در سوره "کهف" و تفسیرِ اجمالی آیات مربوط و روایات معصومین( در این باره نَقل شده است. در فصل سوم برخی نتایج اخلاقی و عرفانی داستان موسی و خضر، موعظه‌های خضر به موسی و اسرار مختلف مندرج در این حکایت بیان می‌گردد. در فصل چهارم رابطه خضر و اهل بیت پیامبر اسلام، ارتباط مداوم او با چهارده معصوم و خدمت کردن به آنان مخصوصاً ارتباط مستمرّ خضر با حضرت مهدی به عنوان یکی از کارگزاران مهمّ آن حضرت در عصر غیبت و ظهور تبیین می‌گردد. در فصل پنجم جنبه‌های شخصیت عبادی و بعضی ویژگی های منحصر به فرد خضر، نحوه زندگی، علوم وی و زوایایی از آموزه‌های صحیح و ناصحیح درباره شخصیت او ذکر می‌گردد.

از ارزشمندترین رهنمودهای قرآنی، همانا شیو? گفتار و رفتار با مخاطبان خویش، به ویژه با مخالفان است. در سنجشِ نسبتِ دشمنی مخالفانِ انبیا علیهم السلام از منظر قرآن کریم، دشمنی یهود و مشرکان نسبت به انبیا علیهم السلام و امّت اسلامی، از دشمنی ترسایان بیشتر است؛ امّا عداوتِ مطلق از آنِ منافقان است. بر اساس آن چه بیان گردید؛ می‌توان مخالفین انبیا علیهم السلام را در سه گروه جای داد: «منافق»، «یهود» و «مشرک». هر یک از این سه گروه خود، در سرسختی و دشمنی متفاوتند. به گونه‌ای که آن دسته از منافقین، یهود و مشرکینی که به مقام و ثروتی نرسیده‌اند؛ [گروهِ کم خطر] نسبت به آنانی که صاحب مقام و ثروتی هستند؛ [گروهِ پر خطر]؛ دشمنیِ کمتری در تعامل با انبیا علیهم السلام دارند. خصوصیّت عامّ منافقین، «دو رویی و دو چهره گی» است و قرآن به آن‌ها، نسبت کذب داده است. کذب منافقان در تعامل با آیات خداوند متعال، پیامبر و مومنان رخ می نماید. امّا از بارزترین ویژگی‌های منافقان، تحتِ لوای دورویی و دو چهره گی شان، «فساد در لباس اصلاح» است. این فساد، در چهار عرص? اندیشه و با شبهه افکنی، عواطف و با ایجاد تفرقه، سیاست و با ایجاد سازمان موازی و جاسوسی، و اقتصاد و با نابودی حرث و نسل، بروز می نماید. در رویکردِ گفتاری و رفتاریِ پیامبر با منافق، آن‌چه بیش از همه به چشم می‌خورد «مدارا همراه با دوراندیشی» آن حضرت است.از جمله ویژگی‌های عامِّ یهود، همانا حس‌گرایی، راحت‌طلبی و عهدشکنی است و از جمله ویژگی‌های خاصِّ گروهِ پرخطراز آنان، همان فساد در عرص? اندیشه و امر به منکر و هتک حرمت رهبری و شبهه افکنی در حقانیّتِ رهبری، فساد در عرص? عواطف با تفرقه، فساد درعرص? سیاست با اتّحاد بر ضدِّ اسلام و فساد در عرص? اقتصاد و ربا‌خواری می باشد. بیشترین منازعاتِ یهودیان در قرآنِ کریم، عمدتاً با حضرت موسی علیه السلام و پیامبر خاتم صلی الله علیه و آله صورت پذیرفته است. رویکردِ گفتاریِ آن دو بزرگوار با یهودِ کم خطر، همانا «حکمِ منع از ساختن خدایی محسوس» و «درخواست بازگشت به درگاه الهی» است و رویکردِ گفتاری با یهودیانِ پر خطر با «اصلاح در عرص? اندیشه» و رویکرد رفتاری با یهودیانِ کم خطر همانا، «حذفِ بتِ محسوس» و «واگذاری به حال خود» و با یهودِ پر خطر به صورتِ «افشای فساد در عرص? اندیشه» با لعن و نفرین آمرانِ به منکر و لعن هتّاکان حرمت رهبری و « رفعِ فساد در عرص? عواطف، سیاست و اقتصاد» بر محورِ اعمال خشونت و جنگ مسلّحانه بود.ویژگی های عامِّ مشرک همان ادّعای ربوبیّتِ ربُّ الارباب، تحجّرگرایی، پندارگرایی و منفعت‌طلبی است و ویژگی خاصّی گروهِ پرخطر از آنان همان فساد در عرص? اندیشه با ادّعای رهبری بر مردم و ایجاد شبهات در حقّانیتِ رهبر و پیروانش، فساد در عرص? عواطف و با تفرقه، فساد در عرص? سیاست و با اتّحاد و همبستگی بر ضدّ اسلام و فساد در عرص? اقتصاد است. رویکردِ گفتاریِ پیامبران اولوا العزم علیهم السلام با مشرکین کم‌خطر و پر‌خطر با احتجاج با مدّعیانِ ربوبیّتِ ربّ‌الأرباب و مدّعیان رهبری بر مردم، رفعِ شبهات آنان بود.